سادهترین تعریف پلیمر بیان دارندهی مادهی شیمیایی کارآمدی است که از واحدهایی تکرارشونده تشکیل میشود. پلیمر میتواند به صورت شبکهای 3 بعدی (که در آن واحدهای تکرارشونده از راست و چپ، جلو و عقب و بالا و پایین به یکدیگر متصلاند) یا شبکهای 2 بعدی (که در آن واحدهای تکرارشونده از بالا و پایین و راست و چپ در یک صفحه به یکدیگر متصلاند) و یا شبکهای تک بعدی (که در آن واحدهای تکرارشونده از راست و چپ همانند یک زنجیر به یکدیگر متصلاند) حاضر گردد.
هر واحد تکرارشونده در حقیقت یک “مِر” میباشد و ترکیب “پلی” (به معنای چندین) و “مِر” کلمه “پلیمر” که به معنای تعداد زیادی واحد تکرارشونده است را تشکیل میدهد. واحدهای تکرارشونده عموماً از کربن و هیدروژن و گاهی از اکسیژن، نیتروژن، سولفور، کلر، فلور، فسفر و سیلیکن ساخته میشوند. برای ایجاد زنجیرهای از این واحدها، “مِر”ها به صورت شیمیایی به یکدیگر قلاب یا به اصطلاح پلیمریزه میگردند. به هم متصل نمودن تعداد بیشماری کاغذ رنگی برای ایجاد حلقهای کاغذی، یا قلاب کردن صدها تکه کاغذ به یکدیگر به صورت یک زنجیر و یا مهرههای به ریسمان کشیده شده همگی میتوانند به درک بهتر پلیمرها کمک کنند. پلیمرها در طبیعت وجود داشته و نیز میتوان آنها را برای رفع نیازهای خاص تولید نمود.
پلیمرهای تولیدی میتوانند به صورت شبکهای 3 بعدی که پس از تشکیل از قابلیت ذوب مجدد برخوردار نمیباشند، ظاهر شوند. چنین شبکههایی “پلیمرهای ترموست” نامیده میشوند. رزینهای اپوکسی به کار برده شده در چسبهای دوگانه از جمله پلاستیکهای ترموست میباشند. پلیمرهای تولیدی همچنین میتوانند به صورت زنجیری تک بعدی با قابلیت ذوب مجدد ظاهر گردند. این زنجیرها به عنوان پلیمرهای ترموپلاستیک و نیز “پلیمرهای خطی” شناخته میشوند. بطری، فیلم، لیوان و فیبرهای پلاستیکی همگی از جمله پلاستیکهای ترموپلاستیک محسوب میگردند.
پلیمرها به وفور در طبیعت یافت میشوند. شاخصترین پلیمرهای طبیعی DNA و RNA دو تعیینکننده زندگی میباشند. ابریشم عنکبوت، مو و مادهی سازندهی شاخ حیوانات از جمله پلیمرهای پروتئینی به شمار میآیند. نشاسته و سلولز چوب نیز پلیمر محسوب میشوند. از کائوچو و سلولز به عنوان مواد خام برای تولید لاستیک و پلاستیک پلیمری استفاده میشود. اولین پلاستیک تولید شده باکالیت است و پیدایش آن به سال 1909 باز میگردد که از آن در ساخت بدنه تلفنها و قطعات الکترونیکی بهرهگیری میگردید. نخستین فیبر پلیمری تولید شده رِیان (ریون) در سال 1910 و از سلولز به دست آمد. نایلون نیز بعدها و در سال 1935، در حین تلاشی برای تولید ابریشم عنکبوت مصنوعی، به عرصه ظهور رسید.
منبع: آرتاک ماشین